Hayvan hastalıkları, daha özel olarak ruminant hastalıkları aşağıda verilen kategorilerde değerlendirilebilir:
Solunum sistemi hastalıkları: öksürük, göz-burun akıntısı, salya ve sığ-hızlı solunum belirtileri ile kendini gösterir (Mavidil, IBR, BVD, Tüberküloz, vb.)
Reprodüktif sistemi hastalıkları: düşük fertilite, akıntı, abort ve ölü doğum belirtileri ile kendini gösterir (Brucella, Leptosproz, BVD, vb.)
OIE’ye rapor edilen hastalıklar: Dünya Hayvan Sağlığı Örgütüne bildirilmesi gerekli Şap, Antraks, IBR, BSE, Mavidil gibi hastalılar.
Cilt, göz ve ayak hastalıkları: Şap, Ayak çürüğü, Buzağı difterisi, Dermatit, Hemoroji sendrom, ışığa aşırı duyarlılık gibi hastalıklar.
Meme hastalıkları: memede görülen şişme, yara, akıntı, ve diğer bütün semptomları içeren hastalıklardır (Mastitis, Pseudocowpox, vb.)
Nörolojik hastalıkları: koordinasyon bozukluğu, sürüden ayrı kalma, tuhaf davranışlar ve felç gibi belirtileri ile kendini gösterir (Tetanoz, Kuduz, Listeria, Bakır zehirlenmesi, BSE, Anaplazmozis, vb
Zoonoz hastalıklar: insanlara da bulaşabilen Tüberküloz, Şarbon, Brucella, Kuduz, Salmonella, Listeria ve Anaplazmozis gibi hastalıklardan oluşur.
Sindirim sistemi hastalıkları: 1- enfeksiyöz ve 2- enfeksiyöz olmayan bakımından 2 grup. Hazımsızlık, asidoz, timpani, gibi hastalıklarda oluşur. Yem ve yemleme ile ilgili olduğundan daha çok metabolik hastalıklar ile birlikte ele alınır.
Metabolik hastalıklar: düşük verim, iştahsızlık, kilo kaybı ve depresyon belirtileri ile kendini gösterir (Asidoz, ketozis, laminit, yağlı inek-karaciğer, hipokalsemia, abomazum deplasmanı, eş atılmaması, vb.)
Belirtilen hastalıklar içinde beslenmeye bağlı ve sıkça görülen hastalıklar aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Verim özelliğine göre sığır besleme hastalıkları et-süt tipi sığıra göre değişmektedir;
Süt tipi inek: Holstein, vb. – >80 kg/gün süt verimine sahiptir
(Amerika-Kanada ortalaması 35 L/gün)
Süt tipi sığırlarda; hipokalsemi, ketozis, retensiyo, asidozis, deplasman, mastit, vb. hastalıklar sık görülür.
Süt tipi besi: Holstein, vb. – 1500 gr günlük canlı ağırlık artışı gösterebilir
Et tipi inek: Charolais, Limousin, vb. – 10 kg/gün süt verimi
Et tipi sığır (besi): Charolais, Limousin, vb. – 2500 gr/gün günlük canlı ağırlık artışı gösterebilir
Et tipi sığırlarda; asidoz, laminitiz, karaciğer apsesi, vb.hastalıklar sık görülür.
– Beslenme hastalığı riski verim ile de ilgilidir – yüksek verim daha fazla risk demektir.
– Besi sığırları 15-18 aylık iken kesime gönderilir – süt sığırları 8 yaşına kadar barındırılır.
Ülkemizde görülen yaygın beslenme hastalıkları (subklinik hastalıklar – klinik belirti göstermeden (sinsi) ilerleyen hastalıklar):
Subklinik ketozis
Karaciğer yağlanması
Subklinik hipokalsemi
Mastitis
Abomasum deplasmanı
İnfertilite
Ayak hastalıklarında artış
Süt veriminde yüksek düzeylere ulaşamama sayılabilir.
Ülkemizde beslenmeye bağlı hastalıklar nedeniyle ekonomik kayıplar:
5 önemli endemik hastalıktan (Klinik Metritis, Klinik Mastitis, Retensio, Hipokalsemi ve Ayak Hastalıkları) kaynaklanan ortalama finansal kaybın 261 TL/inek/yıl düzeyinde olduğu, söz konusu kaybın %75’inin sakınılabilir kayıp olduğu bildirilmiştir (2010-2015 yıllarına ait veriler).
